facebook

Skąd bierze się piasek?


Piasek stosuje się przede wszystkim w branży budowlanej, gdzie używa się go do niwelacji gruntu, prac melioracyjnych i nasypów. Jest on składnikiem zapraw murarskich, cementowych, gipsowych, wapiennych, gładzi, tynków, mieszanek betonowych i mas budowlanych. Stosuje się go również do produkcji szkła. Choć jest to materiał powszechnie znany i ceniony, rzadko kto potrafi powiedzieć, skąd się on bierze.

Pochodzenie piasku 

Piasek jest luźną skałą osadową niezwiązaną spoiwem, której ziarna w zależności od klasyfikacji mają od 0,05 do 2 mm. Jego głównym składnikiem jest kwarc składający się przede wszystkim z dwutlenku krzemu. Piaski kwarcowe są najczęściej spotykane, ponieważ wykazują dużą odporność chemiczną i mechaniczną. Są także piaski wapienne lub węglanowe, w których głównym składnikiem jest kalcyt bądź aragonit. Wyróżnia się także piaski pomineralne powstałe z różnych minerałów (np. wskutek wierzenia innych skał) oraz piaski wulkaniczne z pyłów i popiołów wulkanicznych, oraz okruchów szkliwa. Pochodzenie piasku to wynik długotrwałych procesów. Magma po wydostaniu się na powierzchnię zamienia się w lawę, a ta po ostudzeniu zostaje skałą wulkaniczną. Wiatr, woda i słońce powodują erozję trwającą od setek do milionów lat. W ten sposób dochodzi do rozdrabniania skały na drobną frakcję znaną nam jako piasek.

Występowanie i wydobywanie  

Piasek w połączeniu z innymi składnikami tworzy gleby, natomiast dzięki wodzie i wiatrowi formuje wały, wydmy, rewy, łachy, fale piaszczyste, antydiuny, odsypy, wstęgi itp. w wyniku procesów diagenezy i lityfikacji może stać się skałą osadową zwięzłą, czyli piaskowcem lub kwarcytem. Rozkruszanie takiej skały ponownie prowadzi do powstawania piasku. Wydobywa się go metodą odkrywkową za pomocą koparek w kopalniach nazywanych piaskowniami oraz żwirowniami. Uzyskuje się go także przy pogłębianiu rzek i kanałów żeglugowych, a także z obszarów jezior i mórz. Piasek tego rodzaju przeważnie ma łagodniejsze i drobniejsze ziarna, jednak przed zastosowaniem w budownictwie musi zostać przepłukany, wysuszony i przesortowany. 

Piasek na świecie i w Polsce  

Piasek występuje niemal na całej kuli ziemskiej, co ma związek z procesami kruszącymi skały od 4,5 mld lat. W zależności od tego, jaka skała jest poddawana erozji, powstaje inny materiał. Czarny piasek pochodzi od skał wulkanicznych, natomiast biały ze szkieletów morskich zwierząt (głównie koralowców). Piasek dość powszechnie, choć nieregularnie występuje także w Polsce. Jak wspomnieliśmy na początku, najczęściej pochodzi on z kwarcu, czyli krystalicznej krzemionki. W czystej postaci jest on przezroczysty, jednak łatwo ulega barwieniu różnymi domieszkami. W Polsce jego kolor najczęściej wynika z tlenku żelaza  o zabarwieniu brązu. Barwy od jasnożółtego do ciemnobrązowego zależą od tego, ile składnika barwiącego się w nim znajdzie. Różne stopnie uziarnienia sprawiają, że w jednych miejscach jest chętniej wydobywany niż w innych. Są także metody sztucznego otrzymywania piasku poprzez rozdrabnianie skał, jednak uzyskany materiał ma inne zastosowanie niż piasek naturalny.

 

Wróć